Quyết định giám đốc thẩm số 02/2006/KDTM-GĐT ngày 05/4/2006 về vụ án “Tranh chấp hợp đồng cung ứng dịch vụ phục vụ khách du lịch”

QUYẾT ĐỊNH GIÁM ĐỐC THẨM SỐ 02/2006/KDTM-GĐT NGÀY 05-4-2006 VỀ VỤ ÁN “TRANH CHẤP HỢP ĐỒNG CUNG ỨNG DỊCH VỤ PHỤC VỤ KHÁCH DU LỊCH”

HỘI ĐỒNG THẨM PHÁN TOÀ ÁN NHÂN DÂN TỐI CAO

....

Ngày 05 tháng 4 năm 2006, tại trụ sở Toà án nhân dân tối cao, đã mở phiên toà giám đốc thẩm xét xử vụ án kinh doanh thương mại về tranh chấp hợp đồng cung ứng dịch vụ phục vụ khách du lịch giữa:

Nguyên đơn: Ông Nguyễn Biên Hoà, chủ nhà hàng Hoà Nguyên (sau đây viết tắt là nhà hàng Hoà Nguyên); trú tại tổ 8, khu 9, phường Bãi Cháy, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh;

Bị đơn: Công ty Điều hành hướng dẫn du lịch Vinatour - Tổng cục du lịch nay là Công ty cổ phần Lữ hành thương mại quốc tế VINATOUR (sau đây viết tắt là Công ty Vinatour); có trụ sở tại số 54 Nguyễn Du, Hà Nội;

Người đại diện hợp pháp của bị đơn: Ông Đỗ Đình Cương - Giám đốc công ty.

Nhân chứng:

1. Ông Trần Nho Kiên - nguyên Giám đốc Chi nhánh công ty Vinatour tại Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh;

2. Ông Lê Hồng Thắng: Quyền Giám đốc Chi nhánh công ty Vinatour tại Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh;

3. Bà Nguyễn Thị Nhâm: Trưởng Phòng tài chính - kế toán Công ty Vinatour kiêm kế toán trưởng Chi nhánh công ty Vinatour tại Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh.

NHẬN THẤY:

Ngày 10-6-2002 và ngày 10-01-2003, đại diện Chi nhánh công ty Vinatour tại Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh trực thuộc Công ty Vinatour là ông Trần Nho Kiên - giám đốc và ông Lê Hồng Thắng - Phó giám đốc Chi nhánh ký hợp đồng số 09/HĐ-KT và hợp đồng không số về việc phục vụ khách ăn uống với nhà hàng Hoà Nguyên, nội dung hai bên thoả thuận như sau:

Khách du lịch Trung Quốc ăn tại nhà hàng Hoà Nguyên: giá ăn sáng là 10.000 đồng/xuất; giá ăn chính là 30.000 đồng/xuất, sau 3 tháng Chi nhánh Công ty Vinatour sẽ thanh toán cho Nhà hàng Hoà Nguyên tổng số tiền của tháng thứ nhất và (Thanh toán đuổi cho các tháng tiếp theo); nhà hàng Hoà Nguyên sẽ trích lại tiền % cho Chi nhánh Công ty Vinatour tại Móng Cái.

Trong quá trình thực hiện hợp đồng đến ngày 4-3-2003, theo bảng đối chiếu công nợ do bà Nguyễn Huyền Hạnh là kế toán và ông Trần Nho Kiên là giám đốc Chi nhánh công ty Vinatour tại Móng Cái xác nhận còn nợ nhà hàng Hoà Nguyên số tiền là 141.653.000 đồng; sau đó Chi nhánh công ty Vinatour tại Móng Cái đã thanh toán được 20.000.000 đồng; ngày 03-01-2004 ông Trần Nho Kiên đại diện Chi nhánh công ty Vinatour tại Móng Cái xác nhận còn nợ nhà hàng Hoà Nguyên số tiền là 121.656.000 đồng và hẹn sẽ thanh toán hết trước ngày 30-4-2004.

Sau đó, do Chi nhánh công ty Vinatour tại Móng Cái vi phạm về nghĩa vụ thanh toán, nên ngày 17-9-2004 nhà hàng Hoà Nguyên đã có đơn khởi kiện Công ty Vinatour đến Toà án nhân dân tỉnh Quảng Ninh, yêu cầu Công ty Vinatour phải thanh toán số tiền còn nợ là 121.653.000 đồng và lãi suất quá hạn của số tiền nợ nêu trên.

Tại bản án kinh tế sơ thẩm số 01/KTST ngày 10-3-2005, Toà án nhân dân tỉnh Quảng Ninh đã quyết định:

Buộc Công ty Vinatour phải thanh toán trả cho nhà hàng Hoà Nguyên bao gồm số tiền nợ gốc và số tiền phạt cụ thể là:

- Số tiền nợ gốc: 121.653.000 đồng;

- Số tiền phạt: 11.861.168 đồng;

Tổng cộng: 133.514.168 đồng.

Ngoài ra, bản án còn quyết định về án phí sơ thẩm và quyền kháng cáo của các đương sự theo quy định của pháp luật.

Ngày 17-3-2005, Công ty Vinatour có đơn kháng cáo không đồng ý bản án kinh tế sơ thẩm nêu trên với nội dung như sau:

+ Ông Trần Nho Kiên, nguyên giám đốc Chi nhánh Công ty Vinatour tại Móng Cái phải tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan;

+ Ông Lê Hồng Thắng là Phó giám đốc Chi nhánh Công ty Vinatour tại Móng cái ký hợp đồng với nhà hàng Hoà Nguyên là trái với quy định phân cấp của Công ty Vinatour;

+ Công ty Vinatour không đồng ý với bản đối chiếu công nợ ngày 4-3-2003 do ông Trần Nho Kiên lập ra.

Tại bản án kinh tế phúc thẩm số 129/KTPT ngày 24-6-2005 Toà phúc thẩm Toà án nhân dân tối cao tại Hà Nội đã quyết định:

Huỷ toàn bộ bản án kinh tế sơ thẩm số 01/KTST ngày 10-3-2005 của Toà án nhân dân tỉnh Quảng Ninh và chuyển hồ sơ vụ án cho Toà án nhân dân tỉnh Quảng Ninh giải quyết theo các quy định của Bộ luật tố tụng dân sự.

Ngoài ra, bản án còn quyết định về án phí của các đương sự theo quy định của pháp luật.

Ngày 12-7-2005, Toà án nhân dân tỉnh Quảng Ninh có Công văn
số 206/CV-TA, gửi Chánh án Toà án nhân dân tối cao đề nghị xem xét lại bản án kinh tế phúc thẩm số 129/KTPT ngày 24-6-2005 của Toà phúc thẩm Toà án nhân dân tối cao tại Hà Nội.

Ngày 14-7-2005, nhà hàng Hoà Nguyên có đơn khiếu nại gửi Chánh án Toà án nhân dân tối cao và các cơ quan hữu quan, đề nghị xem xét lại bản án kinh tế phúc thẩm nêu trên.

Tại Quyết định kháng nghị số 05/2005/KT-TK ngày 7-10-2005, Chánh án Toà án nhân dân tối cao kháng nghị bản án kinh tế phúc thẩm số 129/KTPT ngày 24-6-2005 của Toà phúc thẩm Toà án nhân dân tối cao tại Hà Nội và đề nghị Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao xét xử giám đốc thẩm huỷ bản án kinh tế phúc thẩm nêu trên; giao hồ sơ vụ án về Toà phúc thẩm Toà án nhân dân tối cao tại Hà Nội xét xử phúc thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật với lý do: Toà án cấp phúc thẩm đã xác định sai tư cách của ông Trần Nho Kiên khi tham gia tố tụng phiên toà và nhận định không đúng về việc chưa thu thập, đối chiếu, kiểm tra các chứng từ của các đương sự ở tại thời điểm xét xử
sơ thẩm...

Tại Kết luận số 19/VKSTC-KLAKT ngày 24-11-2005, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao kết luận Chánh án Toà án nhân dân tối cao kháng nghị bản án kinh tế phúc thẩm số 129/KTPT ngày 24-6-2005 của Toà phúc thẩm Toà án nhân dân tối cao tại Hà Nội là cần thiết và đề nghị Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao xét xử giám đốc thẩm theo hướng huỷ bản án kinh tế phúc thẩm nêu trên; giao hồ sơ vụ án cho Toà phúc thẩm Toà án nhân dân tối cao tại Hà Nội xét xử phúc thẩm lại theo quy định của pháp luật. Tại phiên toà, đại diện Viện kiểm sát nhân dân tối cao phát biểu giữ nguyên quan điểm xét xử vụ án như kết luận nêu trên.

XÉT THẤY:

Theo các tài liệu có trong hồ sơ vụ án thì Toà án cấp sơ thẩm và Toà án cấp phúc thẩm đều xác định hợp đồng số 09/HĐ-KT ngày 10-6-2002 và hợp đồng không số ngày 10-01-2003 và được ký kết giữa pháp nhân (là Chi nhánh Công ty Vinatour tại Móng Cái) với cá nhân có đăng ký kinh doanh (là ông Nguyễn Biên Hoà-chủ nhà hàng Hoà Nguyên) là 02 hợp đồng kinh tế có giá trị pháp lý là có căn cứ, đúng pháp luật; bởi vì:

Theo Quyết định số 235/QĐ-ĐHDL ngày 7-12-2001 về sự phân cấp của Công ty Vinatour thì giám đốc Chi nhánh Công ty Vinatour tại Móng Cái được trực tiếp giao dịch ký kết hợp đồng tiếp nhận khách du lịch với các hãng và tổ chức du lịch Trung Quốc, tổ chức cho khách du lịch Trung Quốc vào Việt Nam tham quan du lịch.

Do đó, hợp đồng không số ngày 10-01-2003 giữa Chi nhánh Công ty Vinatour tại Móng Cái (do ông Trần Nho Kiên là giám đốc Chi nhánh Công ty Vinatour tại Móng Cái đại diện) trực tiếp ký với nhà hàng Hoà Nguyên (do ông Nguyễn Biên Hoà-chủ nhà hàng Hoà Nguyên đại diện) là hợp đồng hợp pháp; còn hợp đồng số 09/HĐ-KT ngày 10-6-2002 do ông Lê Hồng Thắng là Phó giám đốc Chi nhánh Công ty Vinatour tại Móng Cái đại diện ký, tuy không có văn bản uỷ quyền của giám đốc Công ty Vinatour, nhưng việc ký kết hợp đồng và thực hiện hợp đồng đều do ông Trần Nho Kiên - giám đốc Chi nhánh Công ty Vinatour tại Móng Cái trực tiếp điều hành; Giám đốc Công ty Vinatour đã biết và không phản đối (thể hiện ở việc các hoá đơn, chứng từ phát sinh từ các hợp đồng này đều được Công ty Vinatour đưa về theo dõi, kiểm tra); vì vậy, căn cứ mục 2 phần I Nghị quyết số 04/2003/NQ-HĐTP ngày 27-5-2003 của Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao, hợp đồng này cũng được coi là hợp đồng hợp pháp.

Tuy nhiên, Toà án cấp phúc thẩm cho rằng việc Toà án cấp sơ thẩm không xác định ông Trần Nho Kiên là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan và cho rằng Toà án cấp sơ thẩm không tiến hành thu thập, đối chiếu, kiểm tra các chứng từ nhưng đã chấp nhận ý kiến của ông Trần Nho Kiên xác định số nợ 121.000.000 đồng v.v.; và đã huỷ bản án kinh tế sơ thẩm, là chưa đúng pháp luật; Bởi vì:

- Khi còn là giám đốc Chi nhánh Công ty Vinatour tại Móng Cái, ông Trần Nho Kiên ký kết các hợp đồng và xác nhận nợ với các đối tác là với tư cách của giám đốc Chi nhánh Công ty Vinatour tại Móng Cái và thực hiện theo Quyết định số 235/QĐ-ĐHDL ngày 07-12-2001 về sự phân cấp của Công ty Vinatour, chứ không phải với tư cách cá nhân ông Kiên; do đó quyền và nghĩa vụ phát sinh trong việc thực hiện các hợp đồng và trong việc xác nhận công nợ nêu trên là của Công ty Vinatour chứ không phải là của cá nhân ông Trần Nho Kiên. Do đó, Toà án cấp sơ thẩm xác định ông Trần Nho Kiên tham gia tố tụng với tư cách là người làm chứng theo Điều 65 Bộ luật tố tụng dân sự là đúng pháp luật.

- Tại Biên bản hoà giải không thành ngày 17-12-2004, ông Nguyễn Biên Hoà là chủ nhà hàng Hoà Nguyên đồng ý cung cấp tài liệu, chứng từ theo yêu cầu của Công ty Vinatour để công ty thực hiện việc đối chiếu lại, nhưng sau một thời gian Công ty Vinatour vẫn không thực hiện, cũng tại biên bản hoà giải không thành, ông Đỗ Đình Cương là giám đốc Công ty Vinatour còn cho biết Công ty Vinatour đã quyết toán theo các tài liệu chứng từ mà nhà hàng Hoà Nguyên cung cấp, đưa tiền cho ông Trần Nho Kiên và Công ty đã có công văn gửi Cơ quan Công an đề nghị khởi tố ông Trần Nho Kiên để làm rõ trách nhiệm; tại Biên bản phiên toà sơ thẩm, ông Cương có nêu “Công ty có kế hoạch kiểm tra nội bộ nhưng chưa thẩm tra lại số hoá đơn này và ông cũng đã nhận được bản kê chi tiết công nợ giữa nhà hàng Hoà Nguyên với Chi nhánh Công ty Vinatour tại Móng Cái”. Như vậy, có đủ căn cứ để khẳng định Công ty Vinatour đã nhận được các tài liệu, chứng từ chứng minh cho yêu cầu khởi kiện của nhà hàng Hoà Nguyên và theo các tài liệu, chứng từ này trong thời gian làm giám đốc Chi nhánh Công ty Vinatour tại Móng Cái, ông Trần Nho Kiên và bà Nguyễn Huyền Hạnh (là kế toán Chi nhánh Công ty Vinatour tại Móng Cái) đã lập biên bản đối chiếu công nợ vào ngày 4-3-2003 xác nhận Chi nhánh Công ty Vinatour tại Móng Cái còn nợ nhà hàng Hoà Nguyên 141.653.000 đồng, sau đó Chi nhánh Công ty Vinatour tại Móng Cái đã thanh toán được 20.000.000 đồng, đến
ngày 03-01-2004 ông Trần Nho Kiên có giấy viết tay xác nhận Chi nhánh Công ty Vinatour tại Móng Cái còn nợ nhà hàng Hoà Nguyên số tiền là 121.656.000 đồng và hẹn sẽ thanh toán hết trước ngày 30-4-2004. Công ty Vinatour cho rằng tập hoá đơn, chứng từ mà nhà hàng Hoà Nguyên cung cấp và số nợ mà ông Trần Nho Kiên xác nhận là không chính xác mà có việc làm không minh bạch của ông Kiên và biên bản xác nhận nợ của nhà hàng Hoà Nguyên với ông Kiên có nhiều mập mờ; nhưng Công ty Vinatour không đưa ra được các tài liệu, chứng cứ để chứng minh (trong khi đó, theo quy định tại khoản 2 Điều 79 Bộ luật tố tụng dân sự thì “đương sự phản đối yêu cầu của người khác đối với mình
phải chứng minh sự phản đối đó là có căn cứ và phải đưa ra được chứng cứ để chứng minh”).

Như vậy, Toà án cấp sơ thẩm căn cứ các tài liệu, chứng từ do hai bên đương sự cung cấp, trong đó có giấy xác nhận nợ giữa ông Trần Nho Kiên với nhà hàng Hoà Nguyên, để giải quyết vụ án là có căn cứ; việc đánh giá chứng cứ và xác định sự thật khách quan của vụ án thuộc thẩm quyền và trách nhiệm của Toà án các cấp.

Bởi các lẽ trên và căn cứ vào khoản 3 Điều 291; khoản 3 Điều 297,
khoản 2 Điều 299 Bộ luật tố tụng dân sự.

QUYẾT ĐỊNH:

Huỷ bản án kinh tế phúc thẩm số 129/KTPT ngày 24-6-2005 của Toà phúc thẩm Toà án nhân dân tối cao tại Hà Nội; giao hồ sơ vụ án cho Toà phúc thẩm Toà án nhân dân tối cao tại Hà Nội xét xử phúc thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật.

- Lý do huỷ bản án phúc thẩm:

Nhận định của Toà án cấp phúc thẩm về việc Toà án cấp sơ thẩm đã xác định không đúng tư cách của người tham gia tố tụng là nhân chứng là không phù hợp với các chứng cứ khách quan của vụ án.

- Nguyên nhân dẫn đến việc huỷ bản án phúc thẩm:

Thiếu sót trong việc xem xét và đánh giá chứng cứ.